Warunki Techniczne 2025: poznaj kluczowe zmiany

• Energetyka i automatyka: minimalne wymagania energetyczne, standard bezemisyjny, automatyka BACS/BMS dla systemów technicznych.
• OZE w WT 2025: fotowoltaika, magazyny energii, wykorzystanie energii słonecznej w bilansie budynku.
• Elektromobilność w budynkach: punkty ładowania, okablowanie kanałowe, progi, wyłączenia.
• Bezpieczeństwo pożarowe: ograniczenie rozprzestrzeniania ognia w ociepleniach i przekryciach dachowych, pasy międzykondygnacyjne.
• Dostępność, nasłonecznienie, akustyka: doprecyzowane wymogi, porządkowanie definicji i uproszczenia interpretacyjne.

Warunki Techniczne 2025: status, zakres, terminy

Projekt nowych Warunków Technicznych został upubliczniony przez resort odpowiedzialny za budownictwo 13 czerwca 2025 roku i skierowany do konsultacji publicznych. Kierunek prac jest jasny: aktualizacja i porządkowanie przepisów, redukcja niejednoznaczności interpretacyjnych oraz wprowadzenie załączników graficznych ułatwiających stosowanie przepisów w praktyce (np. usytuowanie budynków i urządzeń, odległości, miejsca postojowe). Projekt odpowiada na dotychczasowe „białe plamy”, w tym instalacje punktów ładowania, fotowoltaikę czy magazyny energii, a także porządkuje wymagania dotyczące dostępności. Dla inwestorów i projektantów oznacza to potrzebę śledzenia procesu legislacyjnego oraz przygotowanie dokumentacji w sposób, który umożliwi płynne przejście między reżimami prawnymi. Choć mówimy o projekcie, a nie ostatecznym rozporządzeniu, zakres zmian jest na tyle precyzyjny, że już teraz warto uwzględniać go w koncepcjach i kosztorysach, zakładając możliwe okresy przejściowe i finalne doprecyzowanie brzmienia paragrafów w rozporządzeniu właściwego ministra.

Energetyka i automatyka: od NZEB do standardu bezemisyjnego

Trzon zmian w WT 2025 to obszar energetyczny, sprzężony z kierunkiem unijnej polityki klimatycznej i nową dyrektywą budynkową. Aktualizowane minimalne wymagania charakterystyki energetycznej dla nowych i przebudowywanych budynków mają krok po kroku zbliżać budownictwo do standardu „bezemisyjnego”. W praktyce dla projektów i remontów oznacza to: priorytet dla źródeł ciepła niewykorzystujących tradycyjnych czynników HFC, wyższą sprawność instalacji HVAC, wzrost roli odzysku ciepła w wentylacji oraz większy udział energii z OZE w bilansie obiektu. Nowością o dużych konsekwencjach kosztowych i organizacyjnych jest ujęcie automatyki — systemy techniczne (ogrzewanie/chłodzenie, wentylacja, ciepła woda) powinny być wyposażone w funkcje sterowania, regulacji i monitorowania, o ile jest to wykonalne technicznie i ekonomicznie. To wymusza planowanie infrastruktury magistralnej (np. KNX) i rezerw w rozdzielnicach już na etapie projektu, tak aby harmonogramy pracy instalacji, priorytety źródeł, bilansowanie ciepła/chłodu i integracja z produkcją PV były możliwe bez wtórnych przeróbek. Dla remontów generalnych w budynkach jednorodzinnych i wielorodzinnych oznacza to obowiązek racjonalizacji zużycia energii poprzez inteligentne harmonogramy, czujniki obecności i temperatury, algorytmy przeciwprzeciążeniowe oraz monitoring zużycia mediów. W dobrze zarządzanych inwestycjach automatyka staje się narzędziem finansowym: pozwala przewidywać piki zużycia i korygować nastawy jeszcze przed przekroczeniem progów mocy umownej, a dzięki temu stabilizuje koszty eksploatacji bez pogarszania komfortu użytkowników.

OZE w WT 2025: PV, magazyny energii i wykorzystanie słońca

Projekt WT 2025 porządkuje zagadnienia związane z urządzeniami fotowoltaicznymi i magazynami energii, wydzielając im osobne miejsce w strukturze rozporządzenia. Dla praktyki projektowej to istotne ułatwienie, bo dotychczasowe wytyczne i interpretacje były rozproszone. Konsekwencje dla dokumentacji są konkretne: należy zaplanować trasy kablowe i zabezpieczenia w torze DC/AC z uwzględnieniem przejść przez przegrody i strefy pożarowe, dobrać lokalizacje falowników i magazynów energii z zachowaniem dostępów serwisowych, a także wykonać obliczenia zacienienia i sprawdzić nośność oraz sposób mocowania na dachu. Ujęcie PV i magazynów w WT wzmacnia też dyscyplinę koordynacji międzybranżowej — architektura, konstrukcja, elektryka i ppoż. muszą pracować na wspólnej, spójnej dokumentacji, aby minimalizować kolizje i przestoje wykonawcze. Standardem staje się również okablowanie teletechniczne i przestrzeń dla rozdzielni automatyki z rezerwą modułów oraz możliwością podłączenia zasilania awaryjnego (UPS) dla sterowników. To podejście „techniczne najpierw” ogranicza potrzebę przekuwania ścian na etapie wykończenia i ogranicza ryzyko błędów montażowych, szczególnie w modernizowanych budynkach wielorodzinnych i użyteczności publicznej, gdzie instalacje PV wymagają dodatkowo spójnej koncepcji bezpieczeństwa pożarowego (odłączniki, oznakowanie, drogi pożarowe).

Elektromobilność: punkty ładowania i infrastruktura kanałowa

W budynkach niemieszkalnych oraz w obiektach modernizowanych WT 2025 porządkują obowiązki zapewnienia infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Chodzi nie tylko o same punkty ładowania, lecz także o okablowanie wraz z infrastrukturą kanałową przy miejscach postojowych i o odpowiednie przygotowanie rozdzielnic. Dla projektanta oznacza to konieczność weryfikacji przydziału mocy i możliwości rozbudowy przyłącza, dobrania zabezpieczeń, koordynacji z systemami oddymiania i wentylacji garaży oraz precyzyjnego wyznaczenia tras kablowych i stref ruchu. W obiektach z większą liczbą stanowisk rośnie znaczenie systemów zarządzania mocą (load balancing) oraz integracji z BMS/BACS. Konserwatywne podejście – przewidzenie kanałów kablowych, koryt i rezerw modułowych na etapie stanu surowego lub remontu generalnego – ogranicza przyszłe przeróbki, które są kosztowne i kolizyjne dla wykończeniówki. Właściciele zasobów mieszkaniowych powinni śledzić także zmiany ułatwiające montaż ładowarek w budynkach wielorodzinnych, ponieważ skrócenie ścieżek decyzyjnych wspólnot i spółdzielni realnie przyspiesza inwestycje i obniża koszty organizacyjne.

Bezpieczeństwo pożarowe: elewacje i dachy pod lupą

Projekt WT 2025 wzmacnia ochronę przeciwpożarową w obszarach, które generowały istotne ryzyka w praktyce eksploatacyjnej: w warstwach ocieplenia na elewacjach i w przekryciach dachowych. Intencją jest ograniczenie pionowego rozprzestrzeniania się ognia w budynkach o większych gabarytach i przy większych grubościach ociepleń, doprecyzowanie pasów międzykondygnacyjnych oraz wymagań dla rozwiązań równoważnych na granicach stref pożarowych. W przekryciach dachowych nacisk przeniesiono na kompletne układy warstw (membrana, izolacja, podkonstrukcja) i ich klasy reakcji na ogień. W konsekwencji projektanci ETICS z palnymi izolacjami muszą przewidywać odpowiednio zaprojektowane bariery i detale przy ościeżach, dylatacjach i narożach, a w dachach – przerwy dylatacyjne i ciągłość klas reakcji na ogień. Z punktu widzenia remontów wielkiej płyty oznacza to, że poza doborem grubości izolacji i łączników, projekt musi obejmować architekturę pasów EI oraz prawidłowe przejścia instalacyjne. To już nie jest „sztuka budowy na placu” – detale muszą być narysowane, uzasadnione obliczeniami i konsekwentnie zweryfikowane w nadzorze autorskim i inwestorskim.

Dostępność, nasłonecznienie, akustyka: doprecyzowania i uproszczenia

Projekt WT 2025 szeroko porządkuje kwestie dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami. W budynkach użyteczności publicznej oraz w budynkach zamieszkania zbiorowego i wielorodzinnych (powyżej określonych progów kondygnacyjnych) przewiduje się obowiązek wyposażania w dźwigi osobowe lub osobowo-towarowe, zapewnienie swobodnego dojścia od chodnika do stanowisk postojowych użytkowanych przez osoby z niepełnosprawnością, doprecyzowane przestrzenie manewrowe przed i za wejściami, a także wymagania dotyczące lokalizacji i ergonomii domofonów oraz czytelnego oznakowania schodów i pochylni. Jednocześnie zapowiedziano doprecyzowanie i uproszczenie zasad nasłonecznienia (co ograniczy najbardziej problematyczne interpretacje) oraz porządkowanie słownictwa i metod w akustyce. Dla projektantów i inwestorów oznacza to krótsze procedury, mniej sporów z organami i większą przewidywalność kosztową, zwłaszcza przy modernizacji klatek schodowych, szybów windowych, wejść i elementów komunikacji. Włączenie do WT przepisów dotyczących użytkowania budynków mieszkalnych porządkuje też wymagania utrzymaniowe (konserwacja instalacji, BHP części wspólnych), co finalnie poprawia bezpieczeństwo i komfort użytkowników bez mnożenia formalności.

Wpływ na budżety i remonty: marki, ceny, dobre praktyki

Konsekwencją WT 2025 jest migracja inwestycji w stronę rozwiązań o wyższej efektywności i zintegrowanej automatyce. Na etapie kosztorysowania warto rozbić budżet na trzy koszyki: automatyka (magistrale, aktory, bramki, czujniki), instalacje HVAC o podniesionej sprawności (w tym rekuperacja) oraz źródła ciepła o niskim śladzie środowiskowym. W praktyce modernizacja wentylacji z odzyskiem ciepła w domu o powierzchni rzędu 150 m² to wydatek zwykle od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych w zależności od klasy urządzeń i zakresu prac, a pompy ciepła wykorzystujące nowoczesne czynniki (np. R290) mają szerokie przedziały cenowe w zależności od mocy, wyposażenia i producenta. W obszarze elektromobilności koszt sprzętu (markowy wallbox 11–22 kW) to kilka tysięcy złotych, do czego dochodzą projekt, okablowanie, zabezpieczenia i montaż. Dobre praktyki obejmują: audyt energetyczny i ppoż. przed koncepcją, macierz „wymóg WT → dowód w dokumentacji → odpowiedzialny branżysta”, rezerwy mocy i modułów w rozdzielnicach, rezerwy przestrzeni w szachtach na BACS/EV/PV oraz sekwencjonowanie robót tak, by instalacje ukryte były gotowe przed wykończeniem. Wreszcie warto trzymać się rzemiosła: sprawdzone protokoły automatyki, urządzenia znanych producentów oraz zakupy w wyspecjalizowanych hurtowniach z doradztwem technicznym – w tym u zaufanego dostawcy materiałów budowlanych SIG – co zmniejsza ryzyko błędów doborowych i logistycznych.